İSTİHDAM;
• Kadınların istihdama katılımı düşük oranda seyretmeye devam etmiştir. Ayrıca aktif şekilde iş arayan kadın sayısı düşük olmasına rağmen kadınlarda işsizlik oranı erkeklerden daha yüksektir.
• İstihdamda yer alan kadınların üçte biri ücretsiz olarak tarım kesimindeki ailelerine ait işlerde çalışan kadınlardır.
• İstihdam piyasasının işleyişi sözleşmelerde esneklik olmamasından olumsuz etkilenmektedir.
• İstihdam piyasası reformlarının derinleştirilmesi ve kapsamının genişletilmesi gereklidir.
• Türk Lirası’nın değer kaybetmesi ve gıda fiyatlarında artış tüketiciye yansıyan enflasyonun yüksek seyretmesine neden olmuştur. 2013 sonunda %7 4 olan yıllık enflasyon 2014 sonunda %8 2 olarak tespit edilmiştir. Bu seviye resmi hedef olan %5’in çok üstündedir.
• Merkez Bankası saydamlığı ve öngörülebilirliği zedeleyecek nitelikteki karmaşık para politikası çerçevesinde çoklu hedef izlemeye devam etmiştir. Fiyat istikrarı birincil hedef olmakla birlikte Merkez Bankası makro finansal istikrarı sürdürmeye ve kur dalgalanmalarını sınırlandırmaya çalışmaktadır.
• Merkez Bankası gösterge faiz oranlarını 2014 Mayıs ve Haziran ayları döneminde %10’dan %8 25’e;
2015 Ocak ve Şubat döneminde de %7 5’e düşürmüştür. Faiz indirimleri enflasyon hedeflemesi ile tutarsızdır ve Cumhurbaşkanı ve Hükümet üyelerinin faizlerin düşürülmesi çağrılarından sonra gerçekleştirilmiştir.
• Düşük faiz oranları özel tasarruflarda artış sağlanması gereğiyle çelişmektedir.
• Para politikası birincil hedef olan fiyat istikrarının sağlanmasına odaklanmalıdır.
Kamu maliyesi
• Bütçe açığı orta seviyededir. Kamu borçları sürdürülebilir bir çizgide devam etmiştir.
• Mali çerçevede saydamlık artışı sağlanması konusunda ilerleme mevcut değildir. Uluslararası standartlarda mali kuralların benimsenmesi saygınlığı artıracak ve yapısal mali açıkların azalmasına destek olacaktır.
Piyasa oyuncularının etkileşimi
• Özelleştirmeler yavaşlamıştır.
• Hükümet kilit sektörlerde fiyatların belirlenmesine müdahale etmektedir.
• Tüketici ürün sepetinde fiyatları doğrudan müdahale ile belirlenen ürünler %5’in altında kalmıştır.
Ancak sepetin %25’inden fazlasını oluşturan gıda ürünleri ve alkollü içeceklerin fiyatları politik kararlardan yüksek oranda etkilenmektedir.
• Elektrik ve doğal gaz fiyatları prensipte otomatik olarak belirlenmektedir. Uygulamada ise hükümet nihai tüketiciye yansıyan fiyatlara müdahale etmektedir.
• Toptan ve perakende elektrik fiyatlarında düşük fiyat uygulanan tüketici gruplarının başka bir grup tüketiciye yüksek fiyatlar uygulanması şeklinde sübvanse edilmesi uygulanmasına son verilmemiştir.
Pazara Giriş ve Çıkış
• Türkiye’de iş kurmak uzun sürmektedir iş kurma maliyeti artmıştır.
• Artan maliyet ve güçlüklere rağmen 2014 yılında yeni kurulan işyeri sayısında %16 3 artış sağlanmıştır.
• Türkiye’de iş kurmak ortalama 6 5 gün sürmektedir ve 7 farklı süreç gereklidir.
• İnşaat izni almak maliyetli ve külfetli olmaya devam etmiştir.
• İş kurma maliyeti kişi başı milli gelirin %12 7’sinden %16 7’sine yükselmiştir.
• Kapanan veya tahliye olan işyerlerinin sayısında geçen yıla göre %3 3 düşüş gerçekleşmiştir.
• Pazardan çıkış maliyetli olmaya devam etmektedir. İflas sürecinin tamamlanması ortalama 3 3 yıl sürmektedir.
Yasal Sistem
• Mülkiyet hakları alanında yasal sistem iyi işlemeye devam etmiştir ancak genel anlamda bu alanda ilerleme kaydedilmemiştir.
• TMSF’nin Bank Asya’ya el koyması sonrasında hissedarların açtığı kararın iptali davalarına ilişkin olarak yatırımcılara adalet sisteminin bağımsızlığına dair güvence verilmelidir.
• Ticari sözleşmelerin uygulanması ticari mahkeme hâkimlerinin yeterince uzmanlık sahibi olmamaları nedeniyle uzun sürmektedir.
• Bilirkişi tanıklığına başvurulması sistemi halen paralel hukuki bir sistem olarak faaliyet göstermekte ancak yargı süreçlerinin toplam kalitesini artırmamaktadır.
• Uzlaşmazlıkların mahkeme dışında çözümlenmesi mekanizması sigorta vergi ve gümrükler ile ilgili konular dışında yeterince kullanılmamaktadır.
- 11 -
• Faiz borçlarının affedilmesine ilişkin tasarı TBMM’ye iletilmiştir. Bu ve benzer çeşit aflar ve yeniden yapılandırmalar vergisini düzenli olarak ödeyen vatandaşlara yönelik ayrımcılık içermektedir. Özellikle enflasyonist ortam göz önünde bulundurulduğunda ödemelerini gecikmeli yapanlar düzenli ödeme yapanlar karşısında açık bir şekilde avantajlı duruma geçmektedir.
Mali Sektörün Gelişimi
• Bankacılık sektörünün karlılığında düşüş olmasına karşın mali sektörün genel performansı iyi düzeydedir.
• Bankacılık sektörünün aktifleri 2013’te GSYH’nin %111’i iken 2014’te GSYH’nın %114’ü seviyesine ulaşmıştır.
• Şubat 2015 rakamlarına göre kamu bankalarının bankacılık sektörü içindeki payında hafif bir artış görülmüştür.
• Yabancı bankaların sistemdeki payı 2013’teki %13 9 seviyesinden Şubat 2015 rakamlarına göre %14 6’ya çıkmıştır.
• Mayıs 2014’te %16 3 olarak belirlenen bankacılık sektörünün sermaye yeterlilik oranı Temmuz 2015’te %15 1 olarak belirlenmiştir. (yasal zorunlu seviye %12) • Gecikmiş alacakların oranı %3’ün altında kalmıştır.